Als je gaat samenwonen in de woning van je partner, is het essentieel om afspraken te maken en deze direct vast te leggen. In dit artikel lees je over de aandachtspunten wanneer je gaat samenwonen waarbij één van de partners woningeigenaar is. Op welke zaken moet je letten?
Het belang van financiële afspraken vastleggen
Samenwonen brengt veel financiële vragen met zich mee. Hebben jullie bijvoorbeeld nagedacht over de kostenverdeling voor wat betreft boodschappen en woonlasten? Willen jullie (toekomstige) inkomsten en het totale vermogen gescheiden houden? Overwegen jullie om beiden eigenaar te worden van de woning? En wat is het scenario bij het overlijden van de woningeigenaar?
Je doet er goed aan financiële afspraken vooraf goed vast te leggen. In het artikel ‘Wanneer je geen financiële afspraken hebt vastgelegd: de gevolgen’ lees je hier meer over. Onderstaand vind je de financiële hoofdzaken. Wanneer jullie klaar zijn om zaken vast te leggen, help ik jullie graag.
Lijst van bezittingen en schulden
Bij samenwonen zonder te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan, behoud je je eigen inkomen en vermogen. Dat geldt ook voor je partner, ook wanneer een van beiden een eigen huis heeft. Het is raadzaam om vooraf een lijst te maken van jullie beider bezittingen en schulden. Dat zorgt ervoor dat je niet aansprakelijk bent voor elkaars schulden (zoals een hypotheek van de woningeigenaar).
Gemeenschappelijke uitgaven
De kans is groot dat jullie samen afspraken willen maken over gemeenschappelijke uitgaven. Denk aan de boodschappen, woonlasten, verzekeringen en vakanties. Je kunt dit naar rato van inkomen doen of afspreken allebei de helft van de gezamenlijke kosten te betalen.
Huurconstructie
Om bij te dragen aan de woonlasten, kan de intrekkende partner een vast bedrag per maand betalen. Dat is een vorm van huur aan de eigenaar van de woning. Huren is momenteel duurder dan de huidige rentebetaling van de eigenwoningschuld. Hypothetisch is het dus mogelijk dat iemand meer huur betaalt dan er rente betaald wordt voor de eigenwoningschuld, hoewel de intrekkende partner bijdraagt aan de energiekosten.
Een dergelijke huurberekening vergt dus pragmatisme van beide partners. Houd in de gaten of jullie afspraken actueel zijn. Zeker als jullie gezinsuitbreiding hebben of samen een ander huis kopen.
Overwaarde huis ten gunste van woningeigenaar
Samen de woonlasten betalen kan op de langere termijn voor onderlinge ongelijkheid zorgen.
De overwaarde van de woning zal toenemen door de (annuïtaire of lineaire) aflossing van de hypothecaire lening en eventueel door ontwikkelingen op de woningmarkt. Maar daar profiteert alleen de eigenaar van.
Een zelfde ongelijkheid ontstaat wanneer de intrekkende partner (mee)betaalt aan investeringen in het huis (verbouwing, nieuwbouw of zonnepanelen). Als jullie uit elkaar gaan en deze investeringen niet goed hebben vastgelegd, komen alle investeringen mogelijk enkel ten goede aan de woningeigenaar.
Gezamenlijk delen in de waardestijging (of waardedaling)
Veel samenwoners willen samen delen in een mogelijke waardestijging (of -daling) van de woning. Dan is er een aantal dingen die je kunt doen, onder andere:
- De woning voor 50% verkopen aan de intrekkende partner. De verkoop van het woningdeel aan de partner is relatief makkelijk te regelen, maar brengt kosten met zich mee.
- Een samenlevingscontract opstellen waarin een zogenaamde meerwaardeclausule is opgenomen. Met deze meerwaardeclausule delen jullie vanaf het moment van samenwonen beiden in de waardestijging (of -daling) van de woning.
- Trouwen zorgt er ook voor dat jullie beiden woningeigenaar (met bijbehorende schuld) worden. Als jullie hiervoor kiezen, dienen jullie huwelijkse voorwaarden te maken die bij jullie wensen passen.
Samenlevingscontract
Om onverwachte en ongewenste situaties te voorkomen, is het verstandig om duidelijke afspraken te maken en deze vast te leggen in een samenlevingscontract (én een testament). In het samenlevingscontract leggen jullie de gemaakte financiële afspraken over de betaling van huishoudkosten, woonlasten en de waardevermeerdering (of -vermindering) van de woning goed vast. Voor het daadwerkelijk opstellen van een samenlevingscontract, verwijs ik jullie altijd door naar een notariaat.
Een dergelijk samenlevingscontract heeft soms het financiële voordeel van zogenaamd fiscaal partnerschap bij de aangifte inkomstenbelasting. In het samenlevingscontract kunnen jullie zelfs afspraken maken over alimentatie. Voormalig samenwonenden hebben namelijk geen wettelijk recht op alimentatie.
Geen erfgenaam van elkaar
Het samenlevingscontract maakt afspraken maken over de gemeenschappelijke bezittingen, zodat deze bij overlijden van een van de partners naar de ander gaan. Het is echter niet mogelijk om het nalaten van de woning aan de intrekkende partner in een samenlevingscontract vast te leggen. Samenwonenden zijn namelijk geen erfgenaam van elkaar.
Wees je bewust dat bij overlijden van de woningeigenaar, het niet zeker is dat de achterblijvende partner in de woning kan blijven wonen. Het opstellen van een testament waarin jullie elkaar tot erfgenaam benoemen, voorkomt een dergelijke situatie.
Partnerpensioen
Pensioenopbouw (bij een pensioenfonds) is in veel gevallen via de werkgever geregeld. Hierbij is de partner meeverzekerd via een partnerpensioen. Bij overlijden ontvangt de achterblijvende partner een maandelijks bedrag op basis van het partnerpensioen.
Hiervoor is het echter wel een vereiste dat de partner bekend is bij het pensioenfonds. Veel pensioenfondsen accepteren alleen een kopie van een samenlevingscontract. Om aan te tonen dat u samenwoont is het samenlevingscontract dus eveneens van belang.
Klaar voor jullie start?
Ik ondersteun jullie graag op voorhand met het vastleggen van financiële afspraken. Ik help om geldzaken inzichtelijk te maken en adviseer jullie graag. Ben je klaar om alles goed vast te leggen, zodat jullie samen een frisse start kunnen maken? Neem dan contact met me op.